Artystyczna oprawa liturgii

Oprawa plastyczna świątyni była tworzona z myślą o liturgii, którą ustanowił Sobór Trydencki, zakończony w 1563 r. Wyposażenie ruchome kościoła: ołtarze, organy, feretrony, chorągwie, ambona, stalle, ławki, a także szaty, sprzęt i księgi liturgiczne, w przeważającej części zostały zgromadzone w okresie trzydziestolecia – od drugiej dekady minionego stulecia, do końca II wojny światowej. Oczywiście, nie oznacza to, że wzbogacanie kościoła o tego typu obiekty nie odbywało się w późniejszym okresie. Remonty, konserwacja, zmiana liturgii po Soborze Watykańskim II (1962-1965), spowodowały, że wygląd wnętrza i zawartość szaf odbiega dziś od stanu z połowy XX w.

OŁTARZ GŁÓWNY. Drewniana struktura (retabulum) ołtarza głównego jest dziełem Andrzeja Lenika (1864-1929), uznanego rzeźbiarza-snycerza z Krosna. Nastawa składa się z podstawy, szerszej części głównej i zwieńczenia. Część główną zdobią po bokach niewielkie kolumny, o gładkich trzonach i roślinnych kapitelach, zakończone neogotyckimi sterczynami; pola między nimi zdobi dekoracja roślinna. W półkolistym przyczółku, zakończonym krzyżem, umieszczono rzeźbioną główkę aniołka. Kształt retabulum, dostosowany do środkowej ściany prezbiterium, cechują wyważone, harmonijne proporcje, które, wraz z półkolistym zwieńczeniem, zbliżają styl dzieła do renesansu. Gotyckie w swym charakterze ozdobne pinakle nad kolumnami każą jednak określić architekturę dzieła jako eklektyczną, łączącą elementy neogotyckie z neorenesansowymi, a więc w obliczu panującego wówczas modernizmu czasowo zapóźnione. Kolorystyka drewnianej konstrukcji retabulum, zestawienie brązu ze złoceniami (kolumny, obramienia pól, szczegóły dekoracyjne) odpowiada duchowi ówczesnego sprzętarstwa kościelnego.

Namalowany w 1928 r. przez Władysława Barwickiego (1865-1933), malarza, rzeźbiarza i poetę, urodzonego w Puławach, a związanego z Lublinem, obraz do ołtarza głównego przedstawia związaną z wezwaniem kościoła scenę Nawiedzenia NMP przez św. Elżbietę, opartą na Ewangelii św. Łukasza (Łk 1, 39-45). Scena wzajemnego powitania obu niewiast rozgrywa się na tarasie domu Zachariasza. Starsza wiekiem Elżbieta pozdrawia Marię w przyklęku, oddając jej cześć. Maria zaś, młoda dziewczyna, lekko nad Elżbietą pochylona, kładzie łagodnie dłonie na jej ramionach. Za nimi z lewej stoi Zachariasz, powitalnym gestem wyciągający rękę w kierunku wchodzącego z prawej na taras Józefa, z tobołkiem i laską w rękach. Obraz utrzymany jest w konwencji realistycznej, bliskiej kierunkowi reprezentowanemu w 2 połowie XIX w. przez Gersona, a zarazem przez swój ład kompozycyjny i liryzm postaci Marii, a także łagodny światłocień i koloryt, ewokuje italianizujące malarstwo artystów z bractwa tzw. nazareńczyków, głównie niemieckich, działających w Rzymie na początku XIX w., w Krakowie reprezentowanych przez Wojciecha Kornelego Stattlera.

OŁTARZE BOCZNE. W drugiej połowie 1926 r. sprawiono dwa ołtarze boczne w nawie, po obu stronach tęczy, które z drewna lipowego wykonali miejscowi stolarze: Aleksander Wydra (1900-1986) i Jan Latawiec (1908-1990) pod kierownictwem wspomnianego wcześniej Jana Budziły. Ołtarze boczne reprezentują podobny styl jak ołtarz główny. Łączą elementy neogotyckie z neorenesansowymi. Ze względu jednak na swą smukłość oraz zwieńczenie bardziej jednak oscylują w kierunku gotyku. Boczne ściany stołów ofiarnych pokrywa quasi boazeria z desek dębowych, z płaskorzeźbioną dekoracją. Pola frontowe, trzyczęściowe, pośrodku zdobi motyw równoramiennego krzyża z promieniami, w częściach bocznych widnieją kartusze z dewocyjnymi napisami, odpowiadającymi wezwaniom ołtarzy. Stosunkowo wysoka podstawa retabulum dźwiga część główną, zamkniętą u góry trójbocznie, z prostokątnym polem środkowym flankowanym, podobnie jak w ołtarzu głównym, kolumnami podtrzymującymi tryglify; trójstrefowe zwieńczenie z podwójnymi kręconymi kolumienkami, rozetami i sterczynami, zakończone jest pseudo-późnogotyckim maswerkiem. W półkolistych polach między tryglifami umieszczono monogramy: Marii – w ołtarzu lewym i Chrystusa – w prawym. I tu w wymowie kolorystycznej retabulów dużą rolę odgrywają złocenia kolumn, obramień, monogramów i innych detali dekoracyjnych. Wymowę artystyczną obu ołtarzy akcentuje polichromia ścienna, dostosowana do ich kształtu.

ORGANY. Obok ołtarzy najważniejszym obiektem w rzymskokatolickich kościołach, nie występującym w świątyniach innych wyznań, są organy. Te w wolskorzeczyckiej świątyni zamontowano w 1927 r., które zamówiono w firmie „St. Krukowski i Syn” w Piotrkowie Trybunalskim. Umieszczony na chórze muzycznym prospekt organowy ma charakter architektoniczny, utrzymany w stylu neogotyku. Jednosekcyjny, o członach artykulacji zamkniętych ostrymi łukami, w zwieńczeniach trzech wież posiada ozdobne wimpergi i pinakle. Organy w swej pierwotnej wersji posiadały 54 manualne klawisze, 24 w strefie pedału. W drugiej połowie ostatniej dekady minionego stulecia zostały one zmodernizowane.

CHRZCIELNICA. Chrzcielnica w prezbiterium, kamienna, polichromowana, sześcioboczna, z misą na trzonie osadzonym na podstawie, z posążkiem świętego Jana Chrzciciela w zwieńczeniu pokrywy, sprawiona została niewątpliwie jeszcze w latach dwudziestych ubiegłego wieku, za czym przemawiają neogotyckie maswerki w dekoracji misy. Z tego czasu pochodzi chyba również krucyfiks w kruchcie, nad wejściem do nawy.

ŚWIECZNIKI. Istotną częścią wyposażenia kościelnego wnętrza są świeczniki. W 1928 r. zamówiono wieczną lampę, a w 1934 r. – duży, wieloramienny mosiężny świecznik, wiszący pod pułapem nawy. Świecznik ten z czasem otrzymał elektryczne żarówki, a w 2008 r. został poddany gruntownej konserwacji.

Tekst: dr hab. Kazimierz Kuczman (współautor monografii „Nadsańska Jasna Górka”, Sandomierz 2008)