Konserwacje i remonty

Do 1958 r. stan kościoła i zabudowań plebańskich mocno podupadł. Dopiero w następnej dekadzie wyremontowano sygnaturkę i zakrystię, osuszono i zaizolowano fundamenty budynku, zelektryfikowano i zradiofonizowano kościół.

W 1977 r. przeprowadzono remont wieży kościelnej, wymieniono blachę. W 1982 r. wybuchł w zakrystii pożar, który znacznie uszkodził wnętrze kościoła. Ze względu na dostępność odpowiednich środków finansowych generalny remont świątyni i liczne prace konserwatorskie przeprowadzano sukcesywnie w latach 1988-1995. Nieco wcześniej, bo w latach 1986-1988 gruntownej konserwacji poddano wszystkie ołtarze.

Dokumentacja konserwatorska wykonana na zlecenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Tarnobrzegu tak opisuje zakres uszkodzeń: „Dym i sadza połączona z warstwą kurzu, brudu i pajęczyn spowodowała całkowite pociemnienie całej powierzchni ołtarza [głównego] wraz z jego rzeźbiarskimi i malarskimi detalami oraz występującej na plafonie i ścianach polichromii. Zatracony został nie tylko koloryt warstwy malarskiej, ale również rysunek przedstawień figuralnych i dekoracji ornamentalnych. Na skutek wysokiej temperatury jaka powstała w prezbiterium (i częściowo w nawie) powstały bardzo liczne i groźne spękania narzutu, miejscami z tendencją do odpadania od podłoża, wątku ceglanego. Oprócz zniszczeń na skutek pożaru, równie duże uszkodzenia powstały w wyniku nieszczelności dachu. Przeciekająca woda powodowała rozległe zawilgocenia zarówno powierzchni plafonu, jak i ścian”. Podobnego typu uszkodzenia stwierdzono na ścianie tęczowej i ścianach nawy głównej. Proces niszczenia został zahamowany w 1989 r., kiedy to dokonano naprawy dachu i wymieniono dotychczasowe dachówki na blachę. W ramach prac konserwatorskich, przeprowadzonych przez firmę „ELAPO” z Krakowa, usunięto wszystkie w/w uszkodzenia polichromii przywracając wnętrzu kościoła jego pierwotną świetność. Ponadto odrestaurowano ołtarze (główny i boczne), strop kasetonowy i chór muzyczny dokonując uzupełnień elementów drewnianych, a przede wszystkim ponownego złocenia szlak-metalem. Dodatkowo wykonano czternaście nowych ram do obrazów Drogi Krzyżowej, które uszkodzone zostały przez drewnojady.

A oto opinia i zalecenia konserwatorów: „Wnętrze kościoła, w którym wykonane zostały prace konserwa-torskie należy do nielicznych tej klasy zabytków, nie tylko w województwie tarnobrzeskim, ale i w całej Polsce. Wybitne wartości artystyczne posiada zarówno polichromia, jak i strop kasetonowy, porównywalny tylko do stropu Wawelskiego lub stropów świątyń rzymskich. Z powyższego powodu na ścianach, poza już istniejącymi obrazami Drogi Krzyżowej, integralnie związanej z całością wnętrza., nie należy umieszczać innych przedmiotów kultu, ponieważ zakłócą one rytm istniejących po¬działów z dekoracją malarską, będącą każdy dla siebie, jakby obrazem w ramie. Nie należy opierać też o ściany (szczególnie pod i na chórze) żadnych okolicznościowych dekoracji takich, jak: płótna z tłem Grobu Pańskiego, czy też szopki Bożonarodzeniowej, ponieważ może to spowodo¬wać zarysowania i przetarcia polichromii. Zabrania się również wbijania do ścian, ołtarzy, chóru, ambony i stropu gwoździ i innych zaczepów do podwieszania okazjonalnych napisów, wstążek, plansz itp. Nie należy opierać się o elementy złocone, szczególnie o kolumny pod chórem, ponieważ cienka powłoka folii metalu może ulec wytarciu. Kurz i inne zabrudzenia na powierzchni złoconej należy usuwać delikatnie i tylko na sucho, bez środków zmywających. Dla pełnego, estetycznego wyglądu wnętrza kościoła, konie¬cznym będzie wykonanie w przyszłości renowacji lamperii przy posadzce, obecnie olejnej marmuryzacji. Zabiegom konserwatorskim poddana winna też być ambona oraz rodzaj stalli, które kolorystycznie wprowadzają pewien niepokój we wnętrzu kościoła. Zaleca się też wymianę kolorowych szybek w oknach prezbiterium i nawy ponieważ są tandetne i przeszka-dzają we właściwym odbiorze kolorystyki wnętrza”.

W latach 1993-2002 dokonano renowacji wnętrza kościoła i konserwacji organów. Ponadto wymieniono ławki w kościele oraz wprawiono drugie okna i ocieplono strop. Zrobiona została nowa zakrystia (1994 r.) oraz kaplica boczna pw. Miłosierdzia Bożego (1998 r.). Odnowiono cztery przykościelne kapliczki (2002 r.). Położono kostkę brukową wokół kościoła oraz wymieniono ogrodzenie. Ponadto poszerzono i ogrodzono cmentarz oraz wybudowano na nim kaplicę pogrzebową.

Zespół kościoła i plebanii został wpisany do rejestru zabytków województwa podkarpackiego pod nr rej. 310/A w dniu 28.07.1987 r.

Tekst: Marek A. Stańkowski (współautor monografii „Nadsańska Jasna Górka”, Sandomierz 2008)